Symboliek
Symbolen en rituelen bieden handvatten om de vrijmetselaar de weg te wijzen naar het doel: Ken Uzelve. Ze helpen de weg te wijzen naar het bewustzijn van en de verantwoordelijkheid voor zichzelf en de eigen levensvervulling. In de Vrijmetselarij wordt gebruikt gemaakt van Bouwsymboliek en Lichtsymboliek. Vrijmetselaars zien zichzelf en de mensheid als een te voltooien bouwwerk. De werktuigen die meegegeven worden tijdens de inwijdingen kunnen symbolisch gebruikt worden op de weg die ieder mens inslaat en kunnen zodoende voor een ieder een eigen invulling krijgen.
Bouwsymboliek
Al eerder is vermeld dat de vrijmetselaar zichzelf ziet als een ruwe steen, die bewerkt moet worden om als kubieke steen te passen in de Tempel der Mensheid. De Tempel is een ‘bouwwerk’ waarbij de werktuigen uit de architectuur een rol spelen. Passer en winkelhaak zijn de werktuigen die internationaal hét herkenningsteken van de vrijmetselarij zijn. De passer wordt verbonden met de gedachte aan maatgeven, scheppen, afpassen. Hij is ook het symbool van de uitstralende Liefde uit het Oosten, het symbool van de Opperbouwmeester die alles ordende naar maat, getal en gewicht. De winkelhaak met zijn rechte hoek symboliseert de mens die het Licht ontvangt, de mens die zich in de 'rechte verhouding' weet te plaatsen tot zijn medemens.
Uit: Catechismus Engels rituaal uit 1730
Q: Why was you made a Mason?
A: For the sake of the Letter G.
Q: What does it signify?
A: Geometry.
Q: Why Geometry?
A: Because it is the Root and foundation of all Arts and Sciences.
Lichtsymboliek
Een ieder die zich in geestelijke waarden verdiept, wordt vrijwel altijd geboeid en geïnspireerd door de tegenstelling tussen licht en duister. Het Boek van de Heilige Kennis waarop de vrijmetselaar bij zijn aanneming de belofte aflegt, is opengeslagen bij het begin van het evangelie van Johannes. Daarin wordt verwezen naar het licht dat ook in de duisternis schijnt en heeft zodoende een positieve betekenis.
Symbolisch gaat de vrijmetselaar tijdens de inwijding van de duisternis (de onwetendheid) naar het licht (de inzicht, kennis). De vrijmetselarij kent drie ‘Grote Lichten’: het Boek van de Heilige Kennis, de Passer en de Winkelhaak. Daarnaast kennen wij ook de drie ‘Kleine Lichten”: ‘Wijsheid, Kracht en Schoonheid’. Tezamen vormen de Lichten een eenheid en spelen binnen de vrijmetselarij een belangrijke rol. Wijsheid en kracht leer je ontwikkelen en komt vanuit jezelf. Schoonheid kan bereikt worden indien er een harmonische samenwerking van wijsheid en kracht plaatsvindt.
